Soms even opgeven en daarna weer door, vooruit!

Jolanda heeft vier jaar geleden een hersenbloeding gehad. Als gevolg hiervan heeft zij afasie. Voordat Jolanda te maken kreeg met afasie was ze een hele passievolle en energieke vrouw. Naast haar baan bij een groentezaden bedrijf was ze vaak in beweging en hield ze ervan om in de natuur te zijn. Haar rust nam ze door te lezen: elke week wel een boek. Haar leven is flink veranderd sinds de afasie. In het begin was haar afasie vrij extreem. Ze kon moeilijk op woorden komen, niet lezen en slecht schrijven. Ook had ze moeite met het begrijpen van anderen. Nu, vier jaar later, heeft ze al flinke stappen gemaakt.

Hoe gaat Jolanda om met afasie?

Jolanda staat positief in het leven en probeert het beste uit haarzelf en het leven te halen. Ze is trots op haarzelf als iets weer lukt. Toch baalt ze nog steeds om hetgeen wat niet meer kan, “… maar het leven terugdraaien kan helaas niet”, aldus Jolanda. “Soms even opgeven en daarna weer door, vooruit!” Door middel van een aantal ‘hulpmiddeltjes’ heeft Jolanda haar leven met afasie wat makkelijker gemaakt. De vrienden van Jolanda weten dat ze afasie heeft. “Zij weten ook dat als ik niet op een woord kan komen dat ik dan uitleg wat ik bedoel.” Bij serieuze gesprekken geeft ze van tevoren aan dat ze een taalstoornis heeft. “Ik vraag hun dan om iets rustiger te praten en ik leg uit dat ik soms niet op een woord kan komen, dus geef me dan even de tijd of ik omschrijf wat ik bedoel te zeggen”. Dit helpt haar enorm. Door dit meteen te vertellen wordt ze zelf rustiger en heeft de ander meer begrip voor de situatie.

Hoe leggen mensen met afasie verbinding?

Voor ons is taal iets vanzelfsprekends. Men wordt zich vaak pas ergens bewust van als het er niet meer is. Nu taal een stuk moeizamer gaat bij Jolanda, mist ze dit elke dag. Vrienden met wie ze alleen cognitief contact had, zoals brainstormen over bepaalde onderwerpen, is ze kwijtgeraakt. Dat niveau kan ze, zoals ze zelf aangeeft, niet meer aan. Met familie en vrienden heeft Jolanda daarentegen niet het gevoel dat taal in de weg staat. “Taal is maar een deel van verbinding en het uitwisselen van informatie,” vertelt Jolanda. “Ik heb niet het idee dat ik moeite heb met contact maken, want in principe ben ik nog steeds Jolanda.”

Hoe kun je iemand met afasie het beste helpen bij het contact?

Bij een gesprek helpt het om te zorgen voor een rustige omgeving zonder achtergrondgeluiden. Ook helpt het als je zelf rustig bent en jezelf de tijd gunt in het gesprek. Hierdoor blijven mensen met afasie ook rustig. Je zult zien dat deze mensen dan een stuk minder hoeven te zoeken naar woorden. Jolanda vindt het soms lastig om dit aan te geven. “De ander zit er niet altijd op te wachten als ik zeg dat ze gestrest zijn, dus dan formuleer ik het anders en zeg ik ‘goh als je wat rustiger praat dan is het voor mij makkelijker om het gesprek te volgen en er op te reageren en dat zal me heel erg ondersteunen’.” Het is voor degene zonder afasie ook aanpassen, maar door dit te doen wordt het leven van een iemand mét afasie een stukje makkelijker.

Wat betekent afasie voor de naasten en ouders van Jolanda?

Communiceren doe je altijd samen. In de fase waarin Jolanda nu zit kan ze meestal wel uitleggen wat ze bedoelt. Als het niet lukt dan vragen haar naasten ‘bedoel je misschien dit?’. Soms komt ze er niet uit. “Als we er niet aan uitkomen dan zeggen we ‘laat maar, even pauze’”. Het digitale tijdperk biedt ook zijn voordelen aan mensen met afasie. Tegenwoordig heeft Jolanda altijd haar telefoon altijd bij zich. Ze heeft geleerd hoe ze om een woord heen kan schrijven en zo bij het woord kan komen wat ze bedoelt.

Hoe heeft de logopedie Jolanda vooruit geholpen?

In het begin is het vooral kijken waar de problemen zitten, het laten praten. Om stappen te maken moet iemand met afasie rustig zijn. Bij te veel prikkels heeft logopedie weinig tot geen effect. In de periode dat Jolanda weer alleen ging wonen was ze erg overprikkeld. In deze tijd heeft zij de logopedie gestopt maar is zij zelf blijven oefenen met het ophalen van woorden. Na een tijdje was Jolanda rustiger en had ze meer energie. Toen is ze weer begonnen met logopedie.

Logopedie werkte voor Jolanda heel prettig. “Je kunt ook zelf je woorden proberen op te halen, maar dat voelt heel eenzaam. En als je van de logopedist lijstjes meekrijgt om oefeningen te maken, gaf mij dat toch dat extra duwtje in de rug om dat ook écht te doen.” Ook ziet een logopedist de fouten in je taalgebruik die je zelf niet ziet. Na verloop van tijd gaat iemand met afasie deze fouten ook herkennen. Jolanda merkte na een tijdje ook dat ze constant dezelfde woorden gebruikte en hier wilde ze vanaf. “Als ik nou niet altijd hetzelfde woord gebruik, maar dit net iets anders aanpak zodat het wat vloeiender is, dan ga ik steeds weer een stapje hoger”. Hierdoor kreeg zij steeds meer vertrouwen in zichzelf en dit heeft ze te danken aan de logopedie. Als Jolanda klaar is met logopedie wilt ze gaan kijken wat het Afasiecentrum te bieden heeft.

Benieuwd geworden naar hoe logopedisten jouw vooruit kunnen helpen met afasie? Neem dan contact op met onze logopedisten Saskia Aarts en Kaya Faas!